Gospodarka mieszana to ideologia polityczna, która łączy w sobie elementy zarówno kapitalizmu, jak i socjalizmu. Ten typ gospodarki obejmuje mieszankę prywatnej i publicznej własności przedsiębiorstw i branż, przy czym zarówno planowanie rynkowe, jak i gospodarcze odgrywają rolę w alokacji zasobów. Celem gospodarki mieszanej jest zrównoważenie korzyści systemu rynkowego z celami interwencji państwa w zakresie opieki społecznej.
Koncepcja gospodarki mieszanej pojawiła się w XX wieku, gdy kraje starały się znaleźć równowagę między efektywnością konkurencji rynkowej a celami sprawiedliwości społecznej socjalizmu. Pomysł polegał na wykorzystaniu zalet obu systemów przy jednoczesnym łagodzeniu ich wad. W gospodarce mieszanej sektor prywatny zazwyczaj ma swobodę prowadzenia działalności gospodarczej i dążenia do zysku, ale działa wraz z sektorem publicznym, który może interweniować, aby skorygować niedoskonałości rynku, zapewnić dobra publiczne i zapewnić minimalny standard życia.
Historia gospodarki mieszanej jest złożona i zróżnicowana, ponieważ została przyjęta i dostosowana na różne sposoby na całym świecie. W następstwie Wielkiego Kryzysu i II wojny światowej wiele zachodnich demokracji, w tym Stany Zjednoczone i kraje Europy Zachodniej, przeszło w stronę modelu gospodarki mieszanej. Zrobili to, aby zapobiec niestabilności gospodarczej i nierównościom społecznym, które przyczyniły się do tych kryzysów.
W krajach tych państwo przejęło większą rolę w gospodarce, regulując biznes, świadcząc usługi społeczne, a w niektórych przypadkach nacjonalizując kluczowe gałęzie przemysłu. Jednocześnie utrzymały silny sektor prywatny, w którym konkurencja rynkowa napędzała wzrost gospodarczy i innowacje. Podejście to często kojarzono z teoriami ekonomicznymi Johna Maynarda Keynesa, który opowiadał się za interwencją rządu w celu złagodzenia cykli wzrostów i spadków kapitalizmu.
Tymczasem w wielu krajach rozwijających się gospodarki mieszane zostały przyjęte jako sposób zarządzania przejściem od rządów kolonialnych do niepodległości. Kraje te często posiadały mieszankę tradycyjnych i nowoczesnych sektorów gospodarki, a państwo odgrywało kluczową rolę w promowaniu industrializacji i rozwoju gospodarczego.
W ostatnich dziesięcioleciach równowaga między sektorem publicznym i prywatnym w gospodarkach mieszanych była przedmiotem ciągłej debaty i dostosowań. Część krajów prowadziła politykę deregulacji i prywatyzacji, ograniczając rolę państwa w gospodarce. Inne rozszerzyły usługi publiczne i zaostrzyły regulacje w odpowiedzi na nierówności gospodarcze i wyzwania środowiskowe. Pomimo tych różnic gospodarka mieszana pozostaje powszechnie przyjętym modelem, odzwierciedlającym jej elastyczność i zdolność dostosowywania się do różnych kontekstów społecznych i gospodarczych.
Jak podobne są Twoje przekonania polityczne do kwestii Mixed Economy ? Rozwiąż quiz polityczny, aby się dowiedzieć.
